انتخاب زبان برنامه نویسی باید بر اساس نیازهای پروژه و محیط کاری است و هیچ زبانی به تنهایی برای تمام پروژه‌ها مناسب نخواهد بود. همچنین، در برخی موارد ممکن است ترکیب زبانهای مفسری و کامپایلری عملکرد و کارایی بهتری داشته باشد. می‌توان گفت که استفاده از زبانهای کامپایلری و مفسری به عنوان یک ابزار قدرتمند، در دسترس برنامه‌نویسان بوده و به آنها اجازه می‌دهد کارهای پیچیده و زمان‌بر را بهتر و سریعتر به نتیجه برسانند. در ادامه به بررسی کامل این دو زبان، شباهت‌ها و تفاوت‌های آنها می‌پردازیم.
کامپایلر یک نرم‌افزار است که وظیفه ترجمه کد منبع یک برنامه نوشته شده به یک زبان برنامه‌نویسی خاص را، به کد ماشین انجام می‌دهد. به زبان ساده‌تر، کامپایلر توانایی تبدیل این کد را به کد ماشینی که توسط سخت‌افزار قابل اجرا است، دارد. در واقع، کامپایلر وظیفه ترجمه کل برنامه را به یکباره انجام می‌دهد.
فرآیند کلی کارکرد یک کامپایلر به این صورت است:
از مزایای استفاده از کامپایلر، افزایش سرعت اجرای برنامه، بهینه‌سازی عملکرد و ایجاد یک فایل اجرایی مستقل برای برنامه است.
زبانهای برنامه نویسی کامپایلری (Compiler languages) زبان‌هایی هستند که برنامه‌های نوشته شده با آنها باید ابتدا توسط یک کامپایلر به کد ماشینی ترجمه شوند تا بتوانند در سطح سخت‌افزار اجرا شوند. این زبان‌ها اغلب برای برنامه‌هایی با نیازهای عملکردی بالا یا برنامه‌هایی که به سرعت اجرا نیاز دارند، استفاده می‌شوند. برخی از معروف‌ترین زبانهای برنامه نویسی کامپایلری عبارتند از:
زبانهای برنامه نویسی کامپایلری بیشتر برای کنترل دقیق برنامه و بهینه‌سازی عملکرد استفاده می‌شوند، اما معمولاً فرآیند توسعه و آزمایش آنها زمان‌برتر است.
مفسر (Interpreter) یک نرم‌افزار است که کد منبع برنامه را خط به خط تفسیر (interpret) کرده و آن را به زبان ماشین یا به یک فرم میانی ترجمه می‌کند. در واقع، مفسر به طور مستقیم کد منبع را خوانده، تحلیل کرده و در همان زمان، بدون اینکه یک مرحله از قبل ترجمه به کد ماشینی انجام شود، اجرا می‌کند.
برخلاف کامپایلر که کل برنامه را یکباره به کد ماشین ترجمه کرده و سپس اجرای آن انجام می‌شود، مفسر در حین اجرا هر دستور را تفسیر کرده و اجرا می‌کند. مفسر به صورت تعاملی عمل می‌کند و به کاربر این امکان را می‌دهد که به طور مستقیم دستورات را وارد کرده و نتیجه را ببیند.
بعضی از زبانهای برنامه‌نویسی که از مفسر استفاده می‌کنند عبارتند از:
استفاده از مفسر برای اجرای مستقیم کد منبع، امکاناتی مانند اجرای تعاملی، اطلاعات بیشتر در مورد خطاها و تست سریعتر برنامه‌ها را فراهم می‌کند، اما ممکن است در مقایسه با کامپایلر، سرعت اجرا پایین‌تر باشد.
کامپایلر و مفسر هر دو نوعی از نرم‌افزارهایی هستند که برنامه‌های نوشته شده توسط برنامه‌نویسان را به زبان ماشین یا فرم میانی ترجمه می‌کنند تا بتوانند توسط سخت‌افزار اجرا شوند. در اینجا برخی از شباهت‌های کامپایلر و مفسر ذکر شده است.
تفاوت‌های اصلی بین کامپایلر و مفسر در روش ترجمه و زمان اجرا برنامه‌ها قرار دارد. در ادامه تفاوت‌های اصلی بین دو روش ذکر شده است.
با این تفاوت‌ها، انتخاب بین کامپایلر و مفسر به ویژگی‌های خاص برنامه، نیازهای پروژه و ترجیحات برنامه‌نویس بستگی دارد. بسیاری از زبان‌ها و ابزارها از هر دو روش برای ترجمه و اجرای برنامه‌ها استفاده می‌کنند.
برنامه‌های کامپایلری به دلیل ترجمه کامل کد به کد ماشینی و بهینه‌سازی‌های بیشتر در زمان کامپایل، معمولاً نسبت به برنامه‌های مفسری سریعتر اجرا می‌شوند.
در زبانهای کامپایلری، کد منبع به کد ماشین یا به یک فرم میانی ترجمه شده و به طور کامل قبل از اجرا بهینه‌سازی می‌شود. این بهینه‌سازی‌ها به سرعت و بهبود عملکرد کمک می‌کنند. بنابراین، برنامه‌های کامپایلری معمولاً سریعتر اجرا می‌شوند.
اما برنامه‌های مفسری در زمان اجرا تفسیر می‌شوند و بهینه‌سازی‌ها به صورت مستقیم بر کد منبع انجام نمی‌شوند. این باعث می‌شود که برنامه‌های مفسری معمولاً نسبت به برنامه‌های کامپایلری کندتر اجرا شوند.
بنابراین، اگر نیاز به سرعت بالا در زمان اجرا و بهینه‌سازی عملکرد دارید، زبانهای کامپایلری ممکن است انتخاب بهتری باشند. اما در برخی موارد، مثل توسعه سریع و آزمایش نرم‌افزار، زبانهای مفسری به دلیل امکانات تعاملی و اشکال‌زدایی آسان، ممکن است مناسب‌تر باشند.
همان‌طور که دیدید زبانهای برنامه نویسی به دو دسته کامپایلری و مفسری دسته بندی می‌شوند. هر کدام از آنها ویژگی‌ها خاص خود را داشته و برای کاربردهای مختلفی استفاده می‌شوند. برای انجام هر پروژه برنامه نویسی لازم است تا به ویژگی‌ها و نیازهای پروژه توجه داشته و بر اساس آن زبان برنامه نویسی موردنیاز را انتخاب کنید.
اگر به یادگیری برنامه نویسی علاقه دارید می‌توانید در بوت کمپ‌های آموزشی شرکت کنید. بوت کمپ برنامه نویسی مپصا اچ آر یکی از معتبرترین و کاربردی‌ترین بوت کمپ‌های برنامه نویسی است که دوره‌های آموزشی مختلفی را برگزار می‌کند. این آموزش‌ها به صورت کاملا کاربردی است. برای دریافت راهنمایی و شرکت در بوت کمپ‌ها می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی زیر با کارشناسان در ارتباط باشید.
