برنامه‌نویسی شی‌گرا و برنامه‌نویسی ساخت‌یافته دو پارادایم برنامه‌نویسی هستند که هرکدام با نگرش‌ها و اصول مختلف به ساخت و تدوین کد می‌پردازند. در برنامه‌نویسی شی‌گرا، برنامه به شکل اشیاء سازماندهی می‌شود. این اشیاء حاوی داده‌ها و عملیات مربوط به آن داده‌ها هستند. این رویکرد از اصول انکپسولیشن، وراثت و چندپارادیگمی بهره می‌برد. انکپسولیشن باعث می‌شود تا جزئیات داخلی اشیاء پنهان شده و تنها رابط‌های عمومی ارائه شود. وراثت امکان به اشتراک گذاری ویژگی‌ها و عملیات بین اشیاء را فراهم می‌کند و چندپارادیگمی امکان استفاده از یک نام به شکل‌های مختلف را فراهم می‌کند.
در برنامه‌نویسی ساخت‌یافته، برنامه به شکل ساختارهای ترتیبی سازماندهی می‌شود. این ساختارها شامل دستورات ترتیبی (مانند ترتیب اجرا، شرطی، حلقه) هستند. این رویکرد از اصول ترتیب، شرطی و حلقه استفاده می‌کند که تاکید بر ترتیب اجرا و ساختارهای شرطی و حلقه دارد. در ادامه، به مقایسه این دو رویکرد می‌پردازیم.
برنامه‌نویسی شی‌گرا (Object-Oriented Programming یا OOP) یک پارادایم برنامه‌نویسی است که بر اساس مفهوم اشیاء سازماندهی شده است. در این روش، برنامه به شیء (Object) تقسیم می‌شود که حاوی داده‌ها و عملیاتی است که روی آن داده‌ها اجرا می‌شوند. این اشیاء می‌توانند اطلاعات (متغیرها یا ویژگی‌ها) و عملیات (متدها یا توابع) را در خود جای دهند.
اصول اصلی برنامه‌نویسی شی‌گرا عبارتند از:
برنامه‌نویسی شی‌گرا به کدنویسی و مدل‌سازی مسائل به یک شیوه طبیعی‌تر و قابل فهم‌تر کمک می‌کند و به سازماندهی و توسعه برنامه‌ها از طریق استفاده از اشیاء کمک می‌کند.
برنامه‌نویسی ساخت‌یافته (Structured Programming) یک رویکرد در برنامه‌نویسی است که بر اساس استفاده از ساختارهای ترتیبی تاکید دارد. در این رویکرد، برنامه به شکل ترتیبی از دستورات ساخته می‌شود، که این دستورات ممکن است شامل دستورات ترتیبی (مانند ترتیب اجرا، شرطی، حلقه) باشند.
اصول اصلی برنامه‌نویسی ساخت‌یافته عبارتند از:
برنامه‌نویسی ساخت‌یافته به ویژه در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی به عنوان یک روش سازماندهی منطق برنامه‌ها مورد توجه بوده و به توسعه برنامه‌های بزرگ کمک کرده است. این رویکرد به عنوان یک پایه اساسی برای روش‌های برنامه‌نویسی دیگر، از جمله برنامه‌نویسی شی‌گرا، شناخته می‌شود.
در برنامه‌نویسی شیءگرا، برنامه به صورت اشیاء تشکیل می‌شود و هر اشیاء دارای ویژگی‌ها و عملکردهای خود است. این رویکرد بر ایده مفهومی از جهان تمرکز دارد و تعاملات میان اشیاء را مدیریت می‌کند. این مدل از برنامه‌نویسی بر اصول انتزاع، انکاپسولیشن و چندپارادایمی استوار است که کد نوشتن و توسعه سیستم‌ها را ساده‌تر و قابل‌تغییرتر می‌کند.
در مقابل، برنامه‌نویسی ساخت‌یافته بر روی تقسیم کارها به اجزاء جداگانه و مدیریت ساختار سلسله‌مراتبی تأکید دارد. این رویکرد بر اصول مهندسی نرم‌افزار متمرکز است و برای کاهش پیچیدگی سیستم‌ها، توسعه سریع‌تر و افزایش قابلیت اطمینان به کار می‌رود. برنامه‌نویسی ساخت‌یافته از ابزارها و الگوهای طراحی مختلفی استفاده می‌کند تا ساختار مناسبی برای نرم‌افزارها فراهم کند.
به طور خلاصه، برنامه‌نویسی شیءگرا به ترکیب دادن داده و عملیات به صورت اشیاء متمرکز است، در حالی که برنامه‌نویسی ساخت‌یافته بر تقسیم وظایف و مدیریت ساختار تاکید دارد. هر کدام از این دو رویکرد، با مزایا و محدودیت‌های خود، برای توسعه نرم‌افزارها استفاده می‌شوند و انتخاب بین آنها به وابستگی به نیازها و موارد مختلف پروژه برمی‌گردد.
استفاده از برنامه‌نویسی شیءگرا یا ساخت‌یافته به طور عمده به نیازها و خصوصیات پروژه بستگی دارد. در زیر توضیحاتی در مورد زمان‌ها و شرایط مناسب برای استفاده از هرکدام ارائه شده است.
به طور کلی، تصمیم بین برنامه‌نویسی شیءگرا و ساخت‌یافته باید بر اساس مشخصات پروژه، نیازها و مشکلات موجود اتخاذ شود. همچنین، در بسیاری از مواقع، استفاده از ترکیبی از این دو رویکرد نیز ممکن است به بهترین نتیجه منجر شود.
برنامه‌نویسی شی‌گرا (OOP) و برنامه‌نویسی ساخت‌یافته دو پارادایم برنامه‌نویسی با نگرش‌ها و اصول مختلف هستند. OOP با تاکید بر اشیاء، انکپسولیشن و وراثت، کد را به شکل مفهومی‌تر و بازیابی‌پذیرتر می‌سازد. در مقابل، برنامه‌نویسی ساخت‌یافته با ترکیب ساختارهای ترتیبی مانند ترتیب اجرا، شرطی و حلقه، تاکید خود را بر ترتیب اجرا و ساختارهای ترتیبی دارد. هریک از این رویکردها مزایا و محدودیت‌های خود را دارند و انتخاب بین آنها به نوع پروژه، پیچیدگی مسئله و نیازهای طراحی بستگی دارد.
اگر به یادگیری برنامه نویسی علاقه دارید، توصیه می‌شود از دوره‌های آموزشی بوت کمپ مپصا دیدن کنید. مپصا اچ آر برگزار کننده بوت کمپ‌های آموزش برنامه نویسی و هوش مصنوعی است که آموزش‌هایی بسیار کاربردی در اختیار شما قرار می‌دهد. برای دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانید با پشتیبانی در تماس باشید.
