دواپس (DevOps) چیست و یک مهندس دواپس چه وظایفی دارد؟

مهندسی DevOps یک روش جدید در دنیای توسعه نرم‌افزار است که توسعه دهندگان نرم‌افزارها (توسعه‌دهندگان) و تیم‌هایی که آن را به صورت پایدار اجرا می‌کنند (عملیات)، با یکدیگر کار می‌کنند. هدف اصلی این است که نرم‌افزار بهتر، سریع‌تر و با کیفیت‌تر تولید شود. احتمالا کمی گیج شده باشید، اجازه دهید تا با یک مثال موضوع را برای شما کمی روشن‌تر کنیم. تصور کنید تیم توسعه‌دهندگان مثل مهندسان ساختمان هستند که خانه‌ها را می‌سازند. از طرف دیگر، تیم عملیات مثل مهندسان ناظر ساختمان هستند که مطمئن می‌شوند همه چیز درست کار می‌کند و امنیت خانه حفظ می‌شود.

تا قبل از DevOps، تیم‌ها ممکن بود به‌صورت جدا از یکدیگر کار کنند که این موضوع مشکلاتی مانند تاخیرهای زیاد در انتقال نرم‌افزار از مرحله ساخت به مرحله را به وجود می‌آورد یا حتی اشتباهات در انتقال که می‌توانست باعث خرابی‌های نرم‌افزاری شود. اما با DevOps، این دو تیم با هم همکاری می‌کنند. آن‌ها از ابزارها و روش‌هایی برای خودکارسازی کارها استفاده می‌کنند. این به آن‌ها کمک می‌کند تا نرم‌افزار را به سرعت بسازند، تست کنند و به صورت مطمئن اجرا کنند. این باعث می‌شود که مشکلات زودتر پیدا و رفع شوند و نرم‌افزار بهتری به کاربران ارائه شود. در ادامه به‌طور کامل در خصوص اینکه دواپس (DevOps) چیست و یک مهندس دواپس چه وظایفی دارد؟ صحبت خواهیم کرد.

DevOps یا دواپس چیست؟

در پاسخ به این سوال که دواپس چیست باید بگوییم که DevOps یک مفهوم و رویکرد سازمانی است که به منظور افزایش هماهنگی و همکاری بین توسعه نرم‌افزار (Development) و عملیات (Operations) به کار می‌رود. کلمه “DevOps” از ادغام دو کلمه “Development” و “Operations” گرفته شده است. هدف اصلی DevOps، بهبود فرآیندها، کاهش زمان عرضه نرم‌افزار و افزایش کیفیت و پایداری سیستم‌ها است.

در محیط DevOps، تیم‌های توسعه و عملیات با همکاری نزدیک‌تر و تعامل مستمر، فرآیندها و ابزارهای مشترکی را به اشتراک می‌گذارند. این موارد شامل اتوماسیون فرآیندهای نرم‌افزاری، مدیریت کد منبع، تست اتوماتیک، مانیتورینگ و مدیریت زیرساخت‌ها (Infrastructure as Code) می‌شود. با داشتن محیط DevOps، سازمان‌ها قادر به ارتقاء سریع‌تر و ایمن‌تر نرم‌افزارها می‌شوند و به یک فرآیند توسعه و ارائه نرم‌افزار مداوم و پیوسته دست پیدا می‌کنند.

استفاده از DevOps مزایایی همچون کاهش زمان عرضه نرم‌افزار، افزایش کیفیت، افزایش رضایت مشتری و افزایش توانایی راه‌اندازی محصولات جدید دارد و به سازمان‌ها کمک می‌کند با محیط رقابتی فعلی سازگار شوند.

هدف اصلی دواپس چیست؟

هدف اصلی DevOps بهینه‌سازی و سرعت دادن به فرآیندهای توسعه، تست، تحویل و مدیریت نرم‌افزارها است. برخلاف روش‌های قدیمی که تیم‌ها جدا از یکدیگر کار می‌کردند، DevOps از ابزارها، روش‌ها و فرآیندهای خودکارسازی استفاده می‌کند تا فاصله بین توسعه و عملیات را کاهش داده و اشکالات زودتر شناسایی و رفع شوند. با این روش، تیم‌ها قادر هستند تا نسخه‌های جدیدتر از نرم‌افزارهای خود را در اختیار و دسترس کاربران قرار دهند، اشکالات موجود در نرم‌افزار سریع‌تر رفع می‌شوند و امکان بهبود پایداری و انعطاف‌پذیری نرم‌افزار به مراتب بیشتر می‌شود. DevOps به عنوان یک راهبرد کلان در محیط‌های توسعه نرم‌افزار مورد استفاده قرار می‌گیرد و به تیم‌ها کمک می‌کند با چالش‌ها و تغییرات مربوط به توسعه و اجرای نرم‌افزار به بهترین شکل ممکن برخورد کنند.

دواپس چه تفاوتی با روش‌های سنتی توسعه نرم‌افزار دارد؟

در بالا به شما گفتیم که دواپس چیست و شما را تا حدودی با اهمیت و هدف این روش توسعه نرم‌افزار آشنا کردیم. اما بسیاری از مردم هستند که ادعا دارند روش‌های سنتی توسعه نرم‌افزار نسبت به دواپس بهتر است. کاری به درست یا غلط بودن این ادعا ندارند، اما برای درک بهتر قضیه در ادامه به شما تفاوت دواپس با روش‌های سنتی توسعه نرم‌افزار را می‌گوییم و شما تصمیم می‌گیرید که کدام روش به روش دیگر برتری دارد.

به طور کلی، DevOps از روش‌های سنتی توسعه نرم‌افزار از نظر فرهنگ، فرآیند، و ابزارها تفاوت‌های مهمی دارد. در زیر لیستی از تفاوت‌های اساسی این دو روش توسعه برای شما جمع‌آوری شده است.

تفاهم و همکاری بیشتر بین تیم‌ها

در DevOps، تیم‌های توسعه و عملیات همکاری بیشتری دارند و این همکاری بیشتر باعث می‌شود تا تعامل و تفاهم بهتری با یکدیگر داشته باشند. این موضوع را می‌توان اولین و شاید مهمترین تفاوت دواپس با روش‌های سنتی توسعه نرم‌افزار دانست که تیم‌ها اغلب جدا از یکدیگر عمل می‌کردند.

توسعه پیوسته و انتشار مداوم

 در DevOps، توسعه نرم‌افزار به صورت پیوسته انجام می‌شود و تغییرات کوچک و مستمر به نرم‌افزار اعمال می‌شوند. این موضوع باعث تا نرم‌افزارها و نسخه‌های آپدیتی از آن‌ها به سرعت در دسترس کاربران قرار بگیرد و میزان رضایت کاربران را در سطح بالایی نگه داشت.

استفاده از ابزارها و خودکارسازی

DevOps از ابزارها و روش‌های خودکارسازی برای انجام فرآیندهای مختلف نرم‌افزاری استفاده می‌کند. این ابزارها به تیم‌ها کمک می‌کنند فرآیندها را بهینه‌سازی و تکرارپذیر کنند. اما انجام این‌کار در روش‌های سنتی توسعه نرم‌افزار امکان‌پذیر نیست.

آزمون اتوماتیک و کیفیت بهتر

 DevOps از آزمون‌های اتوماتیک و مداوم برای بررسی کیفیت نرم‌افزار استفاده می‌کند. این امر بهبود کیفیت نرم‌افزار و احتمال وقوع مشکل در مراحل بعدی توسعه نرم‌افزار را به شدت کاهش می‌دهد.

مدیریت محیط‌های مشابه

دواپس از محیط‌های مشابه با محیط اجرایی برای تست و اجرای نرم‌افزار استفاده می‌کند. این کار باعث می‌شود تا در محیط اجرایی همانند محیط توسعه، نرم‌افزار به خوبی عمل کند.

انعطاف‌پذیری بیشتر

دواپس به تیم‌ها انعطاف‌پذیری بیشتری در مواجهه با تغییرات مربوط به نیازهای کاربران و بازار می‌دهد. به عبارت دیگر، تیم‌ها می‌توانند به سرعت به تغییرات واکنش نشان دهند و نرم‌افزار را بهبود دهند.

در بالا به برخی از مزیت‌های دواپس به روش سنتی توسعه نرم‌افزار اشاره شد با توجه به مطالب با می‌توان نتیجه گرفت که DevOps با فرهنگ همکاری، استفاده از ابزارها و خودکارسازی، توسعه پیوسته و تمرکز بر کیفیت نرم‌افزار، امکان ارائه سریع‌تر و بهتر از نرم‌افزار را ممکن می‌سازد. این تفاوت‌ها با روش‌های سنتی توسعه نرم‌افزار که ممکن است فرآیندهای طولانی و دستی داشته باشند، بهبود چشمگیری را به محیط‌های توسعه نرم‌افزار می‌آورد.

چرخه حیات یا life cycle دواپس

چرخه حیات DevOps، که به طور معمول به عنوان “چرخه حیات CI/CD” نیز شناخته می‌شود، مراحل مختلفی را در فرآیند توسعه و ارائه نرم‌افزار شامل می‌شود. این مراحل عبارتند از:

برنامه‌ریزی و تحلیل

در این مرحله، توسعه‌دهندگان و تیم عملیات تغییرات و ویژگی‌های جدید را بررسی کرده و برنامه‌ریزی می‌کنند که چگونه این تغییرات به نرم‌افزار اضافه شوند.

توسعه

در این مرحله، تیم توسعه نرم‌افزار را بر اساس نیازها و برنامه‌ها توسعه می‌دهد. توسعه نرم‌افزار نیازمند تحقیق و بررسی رقبا است. بسیاری از توسعه دهندگان نیاز بازار و کاربران را در نظر نمی‌گیرند و یک برنامه با سلیقه خود توسعه می‌دهند که معمولا مورد توجه عموم قرار نمی‌گیرد و پروژه با شکست روبه‌رو می‌شود.

تست

نرم‌افزار در محیط‌های مشابه با محیط اجرایی تست می‌شود تا اطمینان حاصل شود که ویژگی‌ها به درستی کار می‌کنند و کیفیت نرم‌افزار ساخته شده بالا است و کاملا کاربردی برای کاربران است.

تحویل

ویژگی‌ها به محیط اجرایی منتقل می‌شوند. این مرحله به کمک فرآیندهای خودکارسازی و استفاده از ابزارهای CI/CD صورت می‌گیرد.

مانیتورینگ و عملیات

نرم‌افزار در محیط اجرایی مورد مانیتورینگ و نظارت قرار می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که به درستی کار می‌کند و مشکلات را به سرعت تشخیص دهد.

بازخورد و بهبود

 تجربیات از محیط اجرایی و بازخوردهای کاربران به تیم‌ها بازگردانده می‌شود و بهبود‌های لازم در فرآیندها و نرم‌افزار اعمال می‌شوند. معمولا فرایند بهبود نرم‌افزار با ارائه آپدیت‌های جدید حل می‌شود، هرچقدر سرعت آپدیت کردن نرم‌افزار شما بیشتر باشد، رضایت کاربران افزایش پیدا خواهد کرد.

مدیریت کد و نسخه‌ها

در هر مرحله، کدها، تغییرات و نسخه‌های مختلف نرم‌افزار به صورت مدیریت شده و مستند شده‌اند.

(از این تصویر به عنوان یک تصویر اینفوگرافی استفاده کنید)

مزایای دواپس

به طور کلی، استفاده از DevOps در محیط‌های توسعه نرم‌افزار مزایای بسیاری دارد. در زیر به تعدادی از مزایای دواپس اشاره شده است.

• دواپس با اجرای آزمون‌های اتوماتیک و مداوم، کیفیت نرم‌افزار را بهبود می‌بخشد. این کار باعث کاهش خطاها و اشکالات و در نتیجه، افزایش پایداری و عملکرد بهتر نرم‌افزار می‌شود.
• امکان ارائه مداوم و به سرعت نسخه‌های جدید نرم‌افزار را فراهم می‌کند. این باعث می‌شود که ویژگی‌ها و تغییرات جدید به کاربران به طور سریع‌تر ارائه شوند.
• با ادغام تیم‌های توسعه و عملیات، همکاری و ارتباط بین آن‌ها را تقویت می‌کند. این باعث بهبود فرآیندها و انجام کارها با کیفیت بیشتر می‌شود.
• به دلیل استفاده از آزمون‌های اتوماتیک و مداوم، اشکالات و خطاهای نرم‌افزار به سرعت تشخیص داده شده و رفع می‌شوند.
• امکان تنظیم و تطبیق سریع‌تر به تغییرات نیازها و فرآیندها را فراهم می‌کند.
• به دلیل بهبود کارایی و افزایش استفاده از خودکارسازی، هزینه‌های توسعه، تست، و ارائه نرم‌افزار کاهش می‌یابد.
• DevOps با فرآیندهای خودکار و مدیریت کدها و تغییرات بهبود مدیریت پروژه‌ها و اجرای آن‌ها را تسهیل می‌کند.
• بازخوردهای مداوم از محیط اجرایی و کاربران به تیم‌ها کمک می‌کند تا بهبود‌های مستمر در نرم‌افزار و فرآیندها را انجام دهند.
• با استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های امنیتی در فرآیندها، DevOps به افزایش امنیت نرم‌افزار کمک می‌کند.
• با خودکارسازی و بهینه‌سازی فرآیندها، استفاده از منابع بهبود می‌یابد و زمان تلف شده در تکرار دستورالعمل‌ها و فعالیت‌ها به شدت کاهش می‌یابد.

چه زمانی باید از دواپس استفاده کنیم؟

استفاده از DevOps وقتی ضروری است که تیم‌های توسعه نرم‌افزار با چالش‌ها و مشکلات جدی مواجه شوند، با استفاده از دواپس تیم‌های توسعه نرم‌افزار به راحتی می‌توانند این مشکلات را حل و  مدیریت کنند. در زیر به برخی از شرایطی که استفاده از DevOps از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، اشاره شده است:

• وقتی که نرم‌افزار شما پیچیده و دارای ماژول‌ها و ویژگی‌های بسیاری است، DevOps به شما کمک می‌کند که مدیریت این پیچیدگی را به ساده‌ترین شکل ممکن انجام دهید و نرم‌افزار خود را توسعه دهید.
• اگر نرم‌افزار شما به طور مکرر تغییر می‌کند (مثلاً با انتشار مداوم نسخه‌های جدید)، DevOps به شما این امکان را می‌دهد تا تغییرات را به سرعت اعمال کنید و همچنین از خطاها جلوگیری کنید.
• اگر تیم شما نیاز دارد تا به سرعت نسخه‌های جدید نرم‌افزار را به کاربران ارائه دهد، DevOps امکان ارائه مداوم و سریع‌تر را فراهم می‌کند.
• اگر تیم‌های توسعه و عملیات نیاز دارند تا بهتر و هماهنگ‌تر با یکدیگر همکاری کنند، DevOps به شما امکان می‌دهد ارتباط و همکاری بهتری را تسهیل کنید.
• اگر هدف شما افزایش کیفیت و پایداری نرم‌افزار است، DevOps با استفاده از آزمون‌های اتوماتیک و مداوم به شما کمک می‌کند که خطاها را کاهش داده و عملکرد بهتری را به دست بیاورید.
• اگر تیم شما با چالش‌های تکنیکی در محیط‌های توسعه و ارائه نرم‌افزار مواجه است، DevOps می‌تواند راه‌حل‌هایی را ارائه دهد تا این چالش‌ها را مدیریت کنید.

مهندس دواپس کیست؟

مهندس DevOps در فرآیند توسعه نرم‌افزار نقش مهمی ایفا می‌کند. او به عنوان یک نقطه اتصال بین تیم‌های توسعه (Development) و تیم‌های عملیات (Operations) عمل می‌کند. هدف اصلی این مهندس، تضمین انتقال سریع‌تر و کیفیت ‌بالاتر نرم‌افزار از محیط توسعه به محیط اجرایی با به‌وجود آمدن کمترین مشکلات در این مراحل است. مهندس DevOps بهبود‌های مستمر در فرآیندها را تسهیل کرده و با ارتقاء تعاملات تیمی، اشتراک اطلاعات و کاهش اشکالات، به بهبود کارکرد و توسعه نرم‌افزار کمک می‌کند. در نهایت، مهندس DevOps بهبود عملکرد نرم‌افزار، افزایش امنیت، و بهره‌وری بیشتر تیم‌ها را تسهیل می‌کند.

یک مهندس دواپس چه وظایفی دارد؟

در بالا تا حدودی با مهندس دواپس آشنا شدید، این مهندس وظایف متنوعی در محیط توسعه نرم‌افزار دارد که در ادامه به برخی از مهمترین وظایف این مهندس اشاره شده است.

خودکارسازی تولید نرم‌افزار

مهندس دواپس به ایجاد و پیکربندی ابزارها و فرآیندهایی که به تولید کد، ایجاد نسخه‌ها، و انتقال خودکار کد از محیط توسعه به محیط اجرایی می‌شود، کمک می‌کنند.

تنظیمات محیطی (Provisioning)

تنظیم و پیکربندی محیط‌های اجرایی با استفاده از ابزارهای خودکارسازی به منظور فراهم کردن محیط‌های تست، تولید و اجرایی نرم‌افزار از جمله مهمترین وظایف یک مهندس دواپس است.

مدیریت زیرساخت (Infrastructure as Code)

ایجاد و مدیریت زیرساخت مانند سرورها، شبکه‌ها، و منابع مورد نیاز با استفاده از روش‌های مدیریت زیرساخت به صورت کدهایی (Infrastructure as Code) از دیگر وظایف مهندس دواپس به حساب می‌رود.

تسهیل تست‌ها و آزمون‌ها

 ایجاد و مدیریت آزمون‌های اتوماتیک و مداوم برای تست نرم‌افزار و اطمینان حاصل از کیفیت و عملکرد صحیح آن از مهمترین وظایف مهندس دواپس است.

مانیتورینگ و نظارت

یکی دیگر از وظایف دواپس پیکربندی و مدیریت ابزارها برای مانیتورینگ و نظارت بر عملکرد و عملیات نرم‌افزار در محیط اجرایی است.

مدیریت ارتباط با کاربران (Release Management)

مدیریت و کنترل ارائه نسخه‌های جدید نرم‌افزار به کاربران با استفاده از فرآیندهای خودکار و قالب‌های تکرارپذیر نیز از جمله مهمترین وظایف مهندس دواپس است.

حفاظت امنیتی (Security)

مدیریت امنیت نرم‌افزار با پیکربندی ابزارها و فرآیندهای امنیتی در طول توسعه و عملیات بر عهده مهندس دواپس است.

بهبود‌های مستمر (Continuous Improvement)

تحلیل اطلاعات و بازخوردها از عملکرد نرم‌افزار و فرآیندها برای بهبود‌های مستمر نرم‌افزار از جمله مهمترین وظایف یک مهندس دواپس است که توسط بسیاری از مهندسین این حرفه نادیده گرفته می‌شود.

آموزش و آشنایی با فرهنگ DevOps

ارتقاء تفهیم و آگاهی تیم‌ها از اصول و مفاهیم DevOps و تسهیل اجرای این اصول در پروژه‌ها بر عهده مهندس دواپس است.

مدیریت انتشارها و ویژگی‌ها (Feature Flag Management)

اخرین وظیفه مهندس دواپس که در این مقاله به آن اشاره شده است مدیریت و کنترل انتشار ویژگی‌های جدید است. یک مهندس دواپس وظیفه مدیریت و کنترل انتشار ویژگی‌های جدید به کاربران با استفاده از روش‌هایی مانند “فلگ‌های ویژگی” به منظور کنترل و اطمینان از بهبود‌ها را بر عهده دارد.

یک مهندس دواپس برای وارد شدن به بازار کار باید چه مهارت‌هایی داشته باشد؟

در واقع می‌توان گفت که دواپس در یک سازمان عملکرد آی‌تی یک سازمان را بهینه می‌کند. متخصصان مهندس دواپس باید توانایی‌های فردی مختلفی نیز برای وارد شدن به بازار کار داشته باشند. از جمله مهمترین توانایی‌های فردی که یک مهندس دواپس باید داشته باشد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• مهندس دواپس باید بتواند با سایر افراد گروه تعامل کند و با آن‌ها ارتباط خوبی برقرار کنند.
• توانایی حل مسئله در شرایط مختلف را داشته باشد.
• بتواند مسائل مختلف را تحلیل کند.
• مهندس دواپس باید توانایی اتوماسیون‌ سازی و خودکارسازی فرایندها و عملیات‌های مختلف را داشته باشد.
• توانایی کار با زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف را داشته باشد.
• بتواند با انواع هاست‌ها مخصوصا فضای ابری کار کند.
• باید نیازهای سازمان و همچنین مشتری‌ها را به خوبی درک کند.

یک مهندس دواپس به چه ابزارهایی نیاز دارد؟

یک مهندس دواپس برای اینکه بهترین عملکرد را داشته باشد، به ابزارهای مختلفی نیاز دارد. در واقع ابزارهای دواپس تاثیر بسیار زیادی بر کیفیت کار آن دارد. ابزارهای یک مهندس دواپس شامل پکیچ‌های ورژن کنترل، نظارت، مدیریت و توسعه نرم‌افزاری است. از جمله مهمترین ابزارهای یک مهندس دواپس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. آشنایی با ابزارهایی مانند GitHub, GitLab, Bitbucket
2. باید کار با ابزارهای مدیریت پیکربندی و CI/CD را بلد باشد. از جمله مهمترین این ابزارها می‌توان به Ansible, Chef, Puppet, Jenkins
3. کار با پلتفرم‌های کانتیر را بلد باشد. Docker, Kubernetes
4. برای برقراری ارتباط با سایر افراد و اعضای گروهی نیاز به برنامه‌های تعامل و ارتباط دارد. از جمله مهمترین این ابزارها می‌توان به Microsoft Teams, Slack, Trello, MeisterTask اشاره کرد.
5. برای برقراری ارتباط صوتی و تصویری مهندس دواپس به ابزارهایی مانند Skype و Zoom نیاز دارد.
6. برای مدیریت فضای ابری برنامه‌های مانند AWS، Azure و Google Cloud بهترین ابزارها هستند.
7. یک مهندس دواپس به ابزارهای مانیتورینگ مانند VictorOps، AppDynamics، Catchpoint و .. نیاز دارد.
8. برای اجرا و در نهایت تست نرم‌افزار مهندس دواپس به Selenium و Gremlin نیاز دارد.

سخن پایانی

مهندسی DevOps با ادغام تیم‌های توسعه و عملیات، عملکرد و کیفیت نرم‌افزار را بهبود می‌بخشد. این مهندسان با خودکارسازی تولید نرم‌افزار، مدیریت زیرساخت و ارائه مداوم نسخه‌ها، انعطاف‌پذیری در مواجهه با تغییرات و افزایش همکاری تیم‌ها را تسهیل می‌کنند. در این مقاله سعی کردیم تا شما را به‌طور کامل با دواپس آشنا کنیم و سپس شما را با شغل مهندس دواپس و وظایفی که یک مهندس دواپس دارد، آشنا کردیم.